بی‌حسی برای انجام امور دندان پزشکی چگونه انجام می‌گیرد
بی حسی در دندانپزشکی
میلیون‌ها نفر، به خاطر ترس یا اضطراب از اقدام برای رفع نیازهای دندانپزشکی خود اجتناب می‌کنند. ما با استفاده از مواد و روش‌های ایمن برای بی‌حسی به چنین افرادی کمک می‌کنیم تا بر این مشکل فائق آمده و با استفاده از بی‌حسی، درمان‌های مورد نیازشان را دریافت کنند.
آمپول بی حسی دندان از درمان تزریق می‌شود تا درد مبهم ناشی از درمان رفع شده یا بیمار مضطرب آرام شود. معمول‌ترین نوع بی‌حسی مورد استفاده، بی‌حسی موضعی است، که برای جلوگیری از احساس درد در تمام یا بخشی از دهان در طول کار بر روی دندان‌ها تزریق شده، اما باعث به خواب رفتن بیمار نمی‌شود.
گاهی اوقات نیز، بیماران تحت بیهوشی عمومی قرار می‌گیرند، که در این حالت دارو باعث می‌شود بیمار موقتاً هوشیاری‌اش را از دست بدهد. برای اعمال به خصوصی مانند کشیدن دندان عقل از بیهوشی عمومی استفاده می‌شود اما انجام کارهایی مثل جرم گیری دندان نیاز به بیهوشی ندارد.
گاهی اوقات نیاز می‌شود که دندانپزشک بخشی از دهان بیمار را برای کاشت دندان ویا اعمال دیگر بی‌حس کند. برای این کار، او داروی بی حسی دندانپزشکی را به داخل لثه یا طرف داخلی گونه تزریق می‌کند. به این دارو، داروی بی‌حسی موضعی گفته می‌شود.
انواع مواد بی‌حسی برای روش‌های دندانپزشکی
دندانپزشکان بیشتر از لیدوکائین برای بی حسی موضعی استفاده می‌کنند. البته تعداد زیادی داروهای دیگر نیز وجود دارد که نام همه آن‌ها به «کائین» ختم می‌شود. احتمال واکنش آلرژیک بیماران به این داروها بسیار کم است.
داروی بی‌حس کننده تنها بخشی از مواد تزریق شده را تشکیل می‌دهد. مایع تزریق شده شامل موارد زیر نیز هست:
- نوعی دارو به نام وازوکنستریکتور. این دارو رگ‌های خونی را تنگ می‌کند. که این باعث می‌شود بی‌حسی بیشتر طول بکشد.
- یک ماده شیمیایی که مانع از تجزیه شدن وازوکنستریکتور می‌شود.
- هیدروکسید سدیم، که به عملکرد داروی بی‌حس کننده کمک می‌کند.
- کلرید سدیم، که به داروی بی‌حسی کمک می‌کند وارد خون شوند.
تزریق بی‌حسی دارای دو نوع است. یکی تزریق بلاک که تمامی منطقه‌ای از دهان، مانند یک طرف فک پایین را بی‌حس می‌کند. دیگری بی‌حسی انفیلتراسیون است که ناحیه کوچکتری، در اطراف محل تزریق، را بی‌حس می‌کند.
بی‌حسی چگونه انجام می‌گیرد
آماده‌سازی: اگر به بی‌حسی موضعی نیاز داشته باشید، دکتر دندانپزشک بخشی از دهانتان را با هوا یا رول‌های پنبه خشک می‌کند. سپس او پوست ناحیه مورد نظر با استفاده از یک ژل بی‌حس می‌کند.
تزریق: سپس، دندانپزشک به آرامی داروی بی‌حسی موضعی را به بافت لثه تزریق می‌کند. اکثر بیماران ورود سوزن به لثه را احساس نمی‌کنند. البته، لثه کمی تیر می‌کشد که این ناشی از حرکت داروی بی‌حسی در بافت آن است.
تأثیرات دارو: تأثیر یک داروی بی‌حسی می‌تواند تا چند ساعت دوام داشته باشد. بعد از ترک مطب دندانپزشک تا مدتی نخواهید توانست به وضوح حرف زده یا به راحتی چیزی بخورید یا بنوشید. مراقب باشید دندان‌هایتان را روی ناحیه بی‌حس شده فشار نداده و آن را گاز نگیرید. زیرا ممکن است بدون آنکه بدانید به خودتان آسیب بزنید. همچنین نخواهید توانست به درستی با نی نوشیدنی بخورید.
عوارض جانبی
مواد بی‌حسی موضعی معمول‌ترین داروهای مورد استفاده در مطب‌های دندانپزشکی بوده و عوارض جانبی آن‌ها به ندرت بروز می‌کنند.
یکی از عوارض جانبی احتمالی این داروها هماتوم است، که عبارت است از یک ورم پر شده از خون و معمولاً زمانی رخ می‌دهد که سوزن تزریق به یک رگ خونی برخورد کند.
گاهی اوقات داروی بی‌حس کننده بیرون از ناحیه مورد نظر را نیز بی‌حس می‌کند. در چنین حالت، ممکن است دهان یا پلکتان دچار افتادگی شود. با رفتن اثر دارو این مشکل نیز رفع می‌شود.
اگر نمی‌توانید پلک بزیند، بهتر است تا رفع اثر دارو پلکتان را با کمک نوار چسب بسته نگه‌دارید.
همچنین، ممکن است سوزن به یک عصب آسیب بزند. این حالت می‌تواند به مدت چندین هفته یا ماه‌ها باعث درد و بی‌حسی شود. معمولاً این عصب به مرور بهبود می‌یابد.
حساسیت به مواد بی‌حسی به ندرت اتفاق می‌افتد. به دندانپزشک بگویید چه داروهایی مصرف می‌کنید. در مورد هرگونه واکنشی که پیشتر به داروها داشته‌اید، هر چند هم جزئی، به دندانپزشکتان اطلاع دهید.
علائم واکنش‌های آلرژیک شدید
- راش یا قرمزی پوست در سراسر بدن
- خارش، کهیر
- مشکلات تنفسی
- تورم گلو
- آسم
- دل پیچه
- نامنظم شدن ضربان قلب
- فشار خون پایین
- تورم صورت و لب‌ها (ادم آنژیونوروتیک)
خوشبختانه، اکثر واکنش‌های آلرژیک نسبت به داروهای بی‌حسی موضعی نسبتاً خفیف بوده و به راحتی قابل درمان هستند.
تأثیر داروهای بی‌حسی بر مبتلایان به بیماری‌های قلبی
معمولاً بی‌حسی چند ساعت بیشتر طول نمی‌کشد. داروی وازوکنستریکتور، در برخی افراد باعث سریع‌تر شدن ضربان قلب می‌شود. البته، این حالت تنها دو تا سه دقیقه طول می‌کشد. اگر این حالت برایتان اتفاق افتاد، موضوع را به پزشک اطلاع دهید.
جراحان دندانپزشک، می‌بایست برای انجام درمان‌های پزشکی روی مبتلایان به بیماری‌های قلبی با مباحث پزشکی مربوطه آشنایی داشته باشند، از جمله: تداخلات دارویی؛ نوع و شدت بیماری قلبی بیمار؛ واکنش‌های قلبی عروقی ناشی از عارضه فعلی بیمار.
به علاوه، جراحان دندانپزشک، به‌طور معمول آن دسته از بیماران قلبی که متخصص قلبشان کشیدن دندان آن‌ها تحت بی‌حسی موضعی بدون وازوکنستریکتورها را بلامانع می‌داند، را نیز درمان می‌کنند. اما، در چنین وضعیتی دندانپزشک با یک تصمیم‌گیری دشوار روبرو است، زیرا اگر او توصیه پزشک را نادیده بگیرد، بیمار را در معرض خطراتی که محلول بی‌حسی دارای وازوکنستریکتور می‌تواند برای مبتلایان به بیماری‌های قلبی ایسکمی داشته باشد قرار می‌دهد. از طرف دیگر، اگر از این نوع داروهای بی‌حسی استفاده نشود، عمل با خونریزی شدیدتر و بی‌حسی کم‌عمق‌تر و کوتاه‌تر انجام خواهد شد.
استفاده از بی‌حسی موضعی در دوران بارداری چه مشکلاتی دارد ؟
اگر باردار هستید و نیاز به پر کردن دندان، عصب‌کشی یا کشیدن دندان دارید، نیازی نیست نگران داروهای بی‌حسی مورد استفاده در طول درمان باشید. آن‌ها هم برای شما و هم برای نوزاد بی‌خطر هستند.
برخی تحقیقات نشان داده‌اند که انجام این درمان‌ها مانند عصب کشی دندان و ... در دوران بارداری بی‌خطر است، زیرا آن‌ها هیچگونه تفاوتی در نرخ سقط جنین و نقایص مادرزادی و همچنین وزن نوزاد ایجاد نمی‌کنند. هیچ مدرکی دال بر مضر بودن انجام درمان‌های دندانپزشکی تحت بی‌حسی در دوران بارداری وجود ندارد.